خسرو خوبان، هزاردستان موسیقی محمدرضا شجریان درگذشت
چقدر قلبمان سنگین است و چقدر این شبها و روزها دیرتر،سنگین تر میگذرد. چقدر پشتمان خالی میشود و بهانه های زندگی کمرنگ..
اولین خاطره ی من برمیگردد به روزگاران کودکی که باید برای درس قرآن نوار تجویدی تهیه میکردیم و با توصیه معلم هایم نوار قرآن استاد پرهیزکار را تهیه کردم. به یاد دارم برادرم که از من 2 سال بزرگتر است نوار قرآنی گوش میکرد و مادرم با عشق از آن تعریف میکرد. وقتی پرس و جو کردم گفتم: “کیه؟” گفتند:”محمدرضا شجریان” !!
و من مطمئن هستم که هر کدام از ما با هر سنی حتما خاطره های فراوانی از او داریم.
امروز 19 مهر ماه 1399 روزی شد که به قول فرزند پرآوازه ات همایون خان شجریان”هزار دستان موسیقی را به خاک سپردیم”
میدانم که فرد بزرگی چو او با خیال آسوده و دلی خوشحال پرواز میکند. خوش به سعادت من که ایرانی هستم تا بتوانم با فرهنگ و ادبیات ایرانی آشنا شوم و باز خوش به بخت من که در زمانه تو زیستم و بخت بلند من توانستم صدای شما را بشنوم.
زندگینامه محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان در1 مهرماه 1319 متولد شد. فردی مهربان باهوش و مصر برای موفق شدن. او موسیقی دان و خواننده ایرانی بود و شاگردان فراوانی نیز دارد. همچنین خط خوشنویسی او در نستعلیق بسیار زیبا بود. شجریان همچنین رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران و نیز بنیان‌گذار گروه شهناز و خالق چند ساز موسیقی نیز بود. او در قرائت قرآن نیز فعالیت داشت و دعای ربنا، معروف‌ترین تلاوت قرآنیِ او بود؛ این اثر را سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت کرده‌است. در توضیحاتی که خود استاد شجریان در مورد دعای ربنا گفته اند ” این اثر پخش شده بصورت تمرینی بوده است که برای چندین نفر بصورت آموزشی آورده شده بود و بعد به دلایل مخافت بعد از انقلاب با موسیقی استاد از صدا و سیما بیرون می آید و این مناجات پخش میشود. “
او جزو 50 صدای برتر در رادیو عمومی ملی شناخته شد.
شاگردان استاد شجریان
استاد محمدرضا شجریان شاگردان بزرگی را وارد عرصه موسیقی کرد که در این میان میتوان به خوانندگان سرشناسی چون حسام‌الدین سراج ، ایرج بسطامی ، علی جهاندار ، حمیدرضا نوربخش و همایون شجریان پسر ایشان اشاره کرد.
خوش نویسی استاد شجریان
استاد شجریان علاوه بر موسیقی ، آهنگ سازی و خوانندگی علاقه به سزایی نیر به خوش نویسی داشت. ایشان از سال 1344 نزد دو استاد بزرگ حسین میرخانی و ابراهیم نوذری به یاددگیری خط نستعیلق پرداخت. استاد در خوش نویسی خط نستغلیق به درجه ممتاز رسید و حتی در سال 1389 تمام آثار خطاطی خود را در تالار وحدت به دید عموم گذاشت.
تلاوت آیات قرآن
استاد تلاوت قرآن و یادگیری قرآن خوانی را ابتدا از پدرش مهدی شجریان آموخت که ایشان نیز از قاریان بزرگ شهر مشهدو بود. محمدرضا برای اولین بار در سن 12 سالگی تلاوت قرآن در رادیو مشهد را شروع کرد. و تا قبل از مهاجرت او به تهران در سال 1346 به صورت افتخاری همچنان برای رادیو مشهد قرآن می خواند. پدر محمدرضا شجریان با آواز خوندن او موافق نبود به همین دلیل او تا 4 سال در رادیو با نام مستعار سیاوش بیدگانی آواز می خواند.
علت موافق نبودن استفاده از اسم اصلی محمدرضا از زبان خودش این بود که پدرش می خواست که خانواده شجریان با چهره مذهبی خود را حفظ کند. ی همین دلیل محمدرضا از نام مستعار استفاه می کرد. تا اینکه پس از ملاقت پدر او با احمد عبادی که یکی از نوازندگان سه تار نامی بود صحبت کرد و بالاخره موافقت کرد که محمدرضا با نام خودش آواز خوانی را ادامه دهد.
سپس محمدرضا در کنار آواز خوانی و خوانندگی تلاوت قرآن را ادامه داد و در سال 1356 رتبه نخصت کشوری را در مسابقات قرآن خوانی کسب کرد. همچنین در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در مالزی شرکت کرد و مقام دوم را برای کشورمان کسب کرد. در سال 1358 4 آیه از آیات قرآن را که با ربنا شروع می شدند را همراه با صوت خواند و از آن پس این نوای دلنشین با نام ربنا همیشه در تاریخ ایران ثبت شد و تا 30 سال در ماه های رمضان از صدا و سیما ایران پخش شد.
محمدرضا شجریان این نوای زیبا را (ربنا) متعلق به تمام مردم ایران می داند و هنگام که پخش آثار خود را در صدا و سیما منع کرد ، ربنا را جزو استثنا دانست.
در سال 1378 محمدرضا مجموعه ای از تلاوت های قرآنی خود در بین سال های 1357 تا 1361 را با نام به یاد پدر عرضه کرد که یاد بود پدر خود این کا را کرد.
محتوای کاری استاد شجریان
استاد شجریان علاوه بر خوانندگی ، خوش نویسی ، آواز ، موسیقی و … مبدع چند ساز نیز هست. که این ساز ها را در سال 1390 در نمایشگاهی در تهران به دید عموم گذاشت که البته با انتقاد هایی نیز رویرو شد. از ساز های ابداعی او می توان شهر آشوب ، صراحی ، سبو ، ساغر ، کرشمه و … نام برد. استا شجریان در آواز ها و کنسرت های خود از شعر شاعران کلاسیک چون خیام ، حافظ ، سعدی ، مولانا ، عطار و … و همینطور از سروده های شاعران شعر نو همچون نمیا یوشیج ، سهراب سپهری ، هوشنگ ابتهاج و … استفاده کرده است.
بیماری و درگذشت سهمگین استاد شجریان …
متاسفانه استاد شجریان در 17 مهر 1399 پس از تحمل 15 سال رنج و درد از بیماری سرطان از بین ما رفتند و نوا های دلنشین او برای همیشه در تاریخ و تمدن ایران باقی ماند.
هدایای مناسبی درگذشت استاد شجریان
در این میان برای زنده نگه داشتن یاد و خاطر ایشان هدایایی در نظر گرفته شده است که می توان به عاشقان این خواننده بزرگ هدیه کرد. در ادامه با یک سری از هدایای مناسبتی درگذشت استاد شجریان آشنا خواهیم شد.
1. تندیس استاد شجریان
تندیس و سردیس های زیادی به افتخار استاد بزرگ موسیقی محمدرضا شجریان درست شده است. این تندیس ها در اندازه های مختلف و در سال های مختلف توسط هنرمندان بزرگ ساخته شده است. و یاد و خاطره استاد را برای دوست داران او زنده خواهد کرد.
2. تابلو فرش با طرح چهره استاد محمدرضا شجریان
یکی دیگر از هدایای مناسبتی که می توان به عزیزان خود برای زنده نگه داشتن یاد استاد هدیه کرد ، تابلو فرش با طرح چهره استاد است. که در این زمینه هم هنرمندان بزرگ و کوچک قالی بافی در سراسر ایران به یاد ایشان تابلو فرش های متعددی بافته اند.
3. پک موسیقی و آواز استاد محمدرضا شجریان
همچنین می توانید با انتخاب گلچین تمامی اثر های استاد شجریان همراه با تلاوت های قرآنی ایشان یک پک موسیقی به طرفداران ایشان هدیه دهید. این پک موسیقی میتواند در قالب یک دی وی دی بوده که تمامی آثار ایشان در آن باشد.
4. تابلو خطاطی استاد
همانطور که گفتیم استاد محمدرضا شجریان علاوه بر آواز ، خوانندگی ، آهنگ سازی و … علاقه به سزایی در خوش نویسی و خطاطی نستعلیق داشتند. از دیگر هدایای مناسبتی درگذشت استاد شجریان می توان یکی از تابلو های خوش نویسی ایشان را به عزیران خود هدیه دهید.
5. ماگ با طرح استاد شجریان
از دیگر هدایای مناسبتی درگذشت استاد شجریان می توان به چاپ عکس ایشان بر روی لیوان (ماگ) اشاره کرد. زیرا هر روز مورد استفاده قرار میگیرد و یاد ایشان را در دل طرفدارانش همیشه زنده خواهد کرد. از روش چاپ عکس بر روی ماگ در هدیه دادن زیاد استفاده می شود.
6. نقاشی از چهره استاد
از دیگر هدایای مناسبتی می توان نقاشی از چهره استاد را نام برد. این نقاشی می تواند سیاه قلم ، آب زنگ ، رنگ روغن و … باشد. هدیه دادن نقاشی این استاد بزرگ به طرفداران ایشان می تواند هدیه بسیار مناسبی باشد که برای همیشه به یاد خواهند آورد.
